TATA KRAMA BASA SUNDA (Undak Usuk Basa)
TATA KRAMA BASA SUNDA (Undak Usuk Basa)
Gurat badagna tatakrama Basa Sunda teh dibagi 3 golongan, nyaeta :
1. Basa Kasar
Basa Kasar digunakeun keur sato atawa nu keur ambek
2. Basa Loma
Basa Loma diharapkeunka jalma/babaturan anu geus loma (akrab)
3. Basa Hormat
Basa Hormat diharapkeun ka jalma anu pantes (meujeuhna) dihormat atawa diajenan
Tujuan ayana tatakrama Basa Sunda teh nyaeta pikeun silih hormat upama dibarengan ku : lisan (kecap) pasemon, rengkuh jeung lentong.
1. Cara Makena Basa
Basa Loma; Basa Lemes ka Sorangan; Basa Lemes ka Batur :
Basa Hormat diharapkeun ka jalma anu pantes (meujeuhna) dihormat atawa diajenan
Tujuan ayana tatakrama Basa Sunda teh nyaeta pikeun silih hormat upama dibarengan ku : lisan (kecap) pasemon, rengkuh jeung lentong.
1. Cara Makena Basa
Basa Loma; Basa Lemes ka Sorangan; Basa Lemes ka Batur :
boga; Gaduh; Kagungan,
baju; baju; raksukan,
balik; wangsul; mulih
bawa/nyokot; bantun; candak
datang; dongkap; sumping
dahar; neda; tuang
gering; udur; teu damang
imah; rorompok; bumi
indit; mios; angkat
katenjo; katingal; katingali
mere; masihan; maparin
meuli; meser; ngagaleuh
menta; nyuhunkeuh; mundut
mandi; mandi; siram
gering; udur; teu damang
imah; rorompok; bumi
indit; mios; angkat
katenjo; katingal; katingali
mere; masihan; maparin
meuli; meser; ngagaleuh
menta; nyuhunkeuh; mundut
mandi; mandi; siram
nanya; naros; mariksa
nyaho; terang; uninga
ngadenge; nguping; ngadangu
nginum; nginum; ngaleueut
poho; hilap; lali
sare; mondok; kulem
nyarita; nyanggem; nyarios
hudang; hudang; gugah
diuk; diuk; calik
labuh; labuh; geubis
ngomong; sanggem/nyanggem; saur
hayang; hoyong; palay
Basa Loma/Kasar & Basa Lemes :
panggih > tepang/pendak
meureun > panginten
ninggalkeun > ngantunkeun
indung kuring > pun biang
bapa kuring > pun bapa
indung anjeun > tuang ibu
bapa anjeun > tuang rama
pamajikan kuring > pun bojo
salaki kuring > pun lanceuk
salaki anjeun > tuang raka/caroge
pamajikan anjeun > tuang rai/garwa
ngodang > ngahaturkeun
Basa Loma/Kasar & Basa Lemes :
panggih > tepang/pendak
meureun > panginten
ninggalkeun > ngantunkeun
indung kuring > pun biang
bapa kuring > pun bapa
indung anjeun > tuang ibu
bapa anjeun > tuang rama
pamajikan kuring > pun bojo
salaki kuring > pun lanceuk
salaki anjeun > tuang raka/caroge
pamajikan anjeun > tuang rai/garwa
ngodang > ngahaturkeun